Er bestaat natuurlijk niet maar één soort olijfolie. Er zijn 4 soorten olijfolie, namelijk olijfolie, gemengde geraffineerde olijfolie, pomace olijfolie en oneetbare olijfolie. Om het nog iets moeilijker te maken kun je ze ook nog eens per soort onderverdelen. Weet je wat, we leggen het uit. Kleine spoiler alert: extra vierge olijfolie steekt er duidelijk met kop en schouders bovenuit!
Zuurgraad en defecten
Wist je dat de vijf belangrijkste regelgevende instanties voor olijfolie de Codex Alimentarius, Internationale Olijfraad (IOC), Europeese Unie, Ministerie van Landbouw van de Verenigde Staten (USDA) en Australische autoriteiten zijn? Zij hebben bepaald dat er 4 soorten olijfolie zijn op basis van de zuurgraad en een score op de 12 mogelijke defecten die een olijfolie kan bevatten. We leggen het uit!
Soort 1 – olijfolie
Het gaat bij deze eerste soort om olijfolie van eerste persing, enkel door mechanische persing die de chemische samenstelling van de olie niet veranderen. De olijven gebruikt voor deze olijfolie mogen enkel gewassen, gecentrifugeerd en gefiltreerd zijn, andere behandeling is niet toegestaan.
Categorie 1: extra vierge olijfolie
Laten we direct beginnen met het paradepaardje. Dit is de buitencategorie, waar Gkazas Olijfolie natuurlijk invalt. Olijfolie van de eerste persing (zonder verhitting) met mechanische persen. Het direct en koud persen zorgt ervoor dat de meeste voedingswaarden worden behouden en dat de zuurgraad niet boven de 0,8 procent ligt. Daarbij moet de mediane score op de 12 olijfoliedefecten 0 zijn en de mediaan op fruitigheid boven de 0. Dit resulteert in een rijke smaak en een olijfolie waar alle natuurlijke vitaminen en mineralen bewaard zijn gebleven. Zeer geschikt om koud te gebruiken bij een salade, maar zoals we inmiddels al weten ook prima om mee te koken en te bakken. Kortom: de elite olijfolie!
Trouwens: je hebt nog een supersoort olijfolie, namelijk biologische extra vierge olijfolie. De absolute koning onder de olijfoliën. Voordat je iets een biologische olijfolie mag noemen, moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo mag je geen gebruik van kunstmest en pesticiden maken en moet je precies kunnen aantonen waar je olijven vandaan komen. Nog een extra kwaliteitsgarantie dus, wat onder andere leidt tot meer polyfenolen en antioxidanten. Om die reden is biologische olijfolie beter, en biologische extra vierge olijfolie het beste dat er is!
Categorie 2: vierge olijfolie
We verlaten de buitencategorie en dalen af op de ladder. De niet ‘extra’ variant heet simpelweg vierge olijfolie en dit is met name vanwege de iets hogere zuurgraad. Deze mag tot maximaal 2 procent zijn met een mediaan op de olijfolie defecten tussen 0 en 3.5, met een mediaan van fruitigheid boven nul. Het doel is wel om de smaak, kleur en aroma zo authentiek mogelijk te houden, maar dit wordt niet altijd gehaald. Duidelijk is wel dat deze (vaak troebelere) olie qua smaak, aroma, voedingswaarden en inhoud niet kan tippen aan de extra vierge variant.
Categorie 3: gewone olijfolie
Binnen de eerste soort olijfolie, is dit de minste kwaliteit. Hierbij moet de mediaan van olijfolie defecten tussen 3.5 en zes zijn, met een mediaan van fruitigheid boven de 0. Deze gewone olijfolie heeft een neutraler smaak dan de andere twee soorten olijfolie. Door de defecten aanwezig in de olijfolie kan het zelfs zo zijn dat de smaak je niet bevalt…
Soort 2 – gemengde, geraffineerde olijfolie
We gaan door naar de tweede soort olijfolie. Dit is een flinke mondvol: geraffineerde olijfolie gemengd met olijfolie uit de eerste persing. Op papier is dit een kwalitatief slappe vorm van olijfolie. Raffineren houdt in dat er ‘onzuiverheden’ uit de olie worden gehaald door middel van een reeks chemische en fysische processen, maar hierdoor verliest het zijn smaak en geur. Deze geraffineerde olie wordt gemengd met andere olijfoliën uit de eerste persing om het nog enige smaak en geur mee te geven en ‘m eetbaar voor de mens te maken.
Soort 3 – pomace olijfolie
Deze olijfolie wordt verkregen door olie uit olijven te persen die al mechanisch zijn behandeld en/of uit olijfpulp te halen. Dit kan op een natuurlijke wijze waarbij je een mooi(er) product krijgt dan wanneer je dit via een chemisch proces doet:
Categorie 1: pomace olijfolie uit afvallen van olijven op natuurlijke wijze
Bij dit productieproces verhit je de overgebleven hoogwaardige kwaliteit verse pulp tot 60 graden Celsius in een ketel. Door dit te verhitten extraheer je circa 8% van de pulp aan ruwe pomace olijfolie. De ruwe pomace olijfolie dient vervolgens geraffineerd te worden voordat deze “eetbaar” wordt. Om dit geheel op smaak te krijgen, kan hier een mengsel van olijfolie uit de eerste persing en/of geraffineerde olijfolie aan worden toegevoegd.
Categorie 2: pomace olijfolie uit afvallen van olijven
De laatste gradatie van olijfolie die nog te consumeren is, is pomace olijfolie die niet natuurlijk wordt geproduceerd. Lees: door middel van een chemisch proces met bijvoorbeeld oplosmiddelen zoals hexaan. Dit gebeurt vaak met minder verse en lagere kwaliteit pulp van olijven. De ruwe pomace olijfolie dient vervolgens ook weer geraffineerd te worden en ook hier wordt bijvoorbeeld een mengsel van olijfolie uit de eerste persing en/of geraffineerde olijfolie toegevoegd. Er blijft zo qua smaak en voedingswaarde weinig over en het is de vraag hoe gezond dit is vanwege de hexaan die wordt gebruikt…
Soort 4 – 0lijfolie niet geschikt voor menselijke consumptie
Er zijn nog vier categorieën olijfolie die worden geproduceerd, maar niet voor menselijke consumptie zijn bedoeld. Dit aangezien de manier van produceren ervoor zorgt dat deze categorieën olijfolie geen (lekkere) smaak en weinig/geen voedingsstoffen bevatten. We behandelen de vier categorieën kort.
Categorie 1: lampante olijfolie
Ten eerste heb je lampante olijfolie. De kwaliteit van deze olijfolie is zo slecht, dat-ie oneetbaar is. Zo is de zuurgraad meer dan 3,3%, de mediaan van defecten boven de 6 en de mediaan van fruitigheid 0. Pijnlijk feit: deze oliën worden vaak geraffineerd (onzuiverheden uit de olie halen) om vervolgens te mengen met andere oliën.
Categorie 2: geraffineerde olijfolie
Dan heb je geraffineerde olijfolie. Deze olijfolie kennen we al, waarbij de ‘onzuiverheden’ uit de olie worden gehaald door chemische en fysische processen. Echter verwijder je zo dus ook de (voedings)stoffen en gunstige eigenschappen van de olijfolie. De olijfolie is zodoende smakeloos, maar wordt bijvoorbeeld voor in een blikje sardines nog wel gebruikt.
Categorie 3: ruwe pomace olie uit afvallen van olijven op natuurlijke wijze
Nog lager op de ladder staat ruwe pomace olie uit afvallen van olijven die op natuurlijke wijze door het te verhitten in een ketel naar 60 graden Celsius wordt geproduceerd. Ook dit hebben we al besproken, waarbij olie uit olijven te persen die al mechanisch zijn behandeld of uit olijfpulp worden gehaald. Deze olijfolie is op zichzelf staand niet lekker aangezien-ie bijvoorbeeld erg heftig van smaak zal zijn.
Categorie 4: pomace olijfolie uit afvallen van olijven met hexaan
Als laatste op de ladder binnen deze soort olijfolie staat ruwe pomace olie uit afvallen van olijven die op een chemische manier (door middel van hexaan) wordt geëxtraheerd. Deze ruwe pomace olijfolie smaakt niet lekker en wordt door het gebruik van dit middel gezien als ongezond.
Welke olijfolie gebruiken?
Zo, nu weet je welke soorten olijfolie er zijn. Maar waar gebruik je nou welke soort olijfolie voor? Bij Gkazas Olijfolie gebruiken we onze biologische, extra vierge olijfolie overal voor. Zo is-ie heerlijk in koude gerechten, zoals dressings, sauzen en bij brood. De uitgesproken, heerlijke smaak en gezonde stoffen van je biologische olijfolie komt zo ook het meest tot zijn recht. Daarnaast kun je extra vierge olijfolie verhitten tot 207 graden, dus bakken en braden gaat ook prima. Gewoon schenken uit dat olijfolie blik of olijfolie fles. Dat de antioxidanten ervoor zorgen dat stoffen uit andere producten hierdoor beter opgenomen worden door het lichaam en dus beter tot hun recht komen, is een bijkomend voordeel.
Wegens financiële overwegingen of wanneer je tot boven de 207 graden wenst te verhitten, kun je voor (gemengde) olijfolie kiezen aangezien deze soorten olijfolie goedkoper zijn en nog wel wat smaak en voedingsstoffen bevatten. Deze soorten olijfolie kun je ook tot iets hogere temperaturen verhitten (zo’n 225 graden).
Tot slot…
Oké, je hebt dus allerlei verschillende soorten olijfolie. Maar je hebt ook nog verschillende soorten oliën. Hoe zit dat daar dan mee? Ook daar helpen we je een handje bij! We hebben mooie artikelen over olijfolie versus koolzaadolie, olijfolie versus zonnebloemolie en olijfolie versus kokosolie voor je in petto. Nu kun je écht de allerbeste keuze maken als het om olie gaat! Graag gedaan 🙂
